Nghĩ và viết

Michel Foucault là một triết gia quan trọng và đáng kể của triết học thế kỉ 20. Điều này dường như vẫn đúng khi chúng ta bước sang những thập niên đầu tiên của thế kỉ 21. Sức quyến rũ của ông nằm trong các trước tác đầy tính khiêu khích mời gọi cuộc chất vấn lương thức mạnh mẽ. Có chăng vì lẽ nổi tiếng, vì lẽ quan trọng, vì lẽ Foucault cứ được nhắc đến như thể chiếc vé thông hành (diễn) vào một số nói năng học thuật ..v..v..v.. mà chúng tôi đi đến dịch cuốn “Dẫn nhập M.Foucault” của Lynn Fendler? Mọi thứ đều có thể…nhưng đôi điều khác chúng tôi có vẻ muốn đề cập đến hơn hòng đưa lại cho hoạt động của mình một tồn tại riêng: “Dẫn nhập Foucault” trước hết là một thực hành “Dịch” của một nhóm những con người quyến luyến chữ nghĩa nhau, muốn dịch chuyển giữa đôi bờ ngôn ngữ …Chúng tôi ứng xử với các bản dịch không hẳn chỉ là sự chú mục vào độ thành thạo, điêu luyện của hoạt động chuyển ngữ mà nhiều hơn là hi vọng/ trân trọng cuộc gặp gỡ với những hữu thể nói năng đang cất mình trong không gian/ tình huống chữ nghĩa đặc biệt, nơi phơi trải cơn cuộc cơ bản của triết học: sự đến với tồn tại của một hữu thể. Cái gì đến với tồn tại trong thế giới cũng đối diện với điều này: loại bỏ - thừa nhận, mới – cũ, hệ thống – khác..v..v..v… Vì thế chúng tôi tôn trọng những phẩm chất cơ bản của việc dịch liên quan đến độ chính xác, trung thành với văn bản gốc nhưng cũng chơi cùng các khoảnh khắc khi thay vì chính xác, trung thành, chúng ta được chứng kiến sự vênh lệch hứa hẹn khả năng thách thức

Và điều cuối cùng, tác giả cuốn dẫn nhập đã để ý đến người đọc của mình trong lối viết giản dị những điều phức tạp, tạo ra không gian rộng rãi cho lối đến với triết học Foucault. Như người bạn đã giới thiệu cho tôi cuốn sách kể, Lynn Fendler có kinh nghiệm khoảng 20 năm dạy tiếng Anh cho người nước ngoài và là một giáo sư triết học luôn muốn khiêu khích; một trong những điều bà theo đuổi đó là: chống lại giả định phân cấp khả năng đến với tri thức….

Ngô Thanh

Người đăng: Nghĩ và viết vào lúc 22:27 | Nhãn: dịch thuật, giáo dục, nghiên cứu, triết học | 0 nhận xét | Gửi email bài đăng này BlogThis! Chia sẻ lên Twitter Chia sẻ lên Facebook |

Môn Toán trong trường học

Chắc chắn sẽ không có cách nào hiệu quả hơn để tiêu diệt sự hứng thú, sự ham thích với một môn học bằng việc khiến nó trở thành một phần bắt buộc của chương trình. Biến nó thành một phần quan trọng của những bài kiểm tra được tiêu chuẩn hóa, và bạn đã vô hình chung tự đảm bảo rằng trường học sẽ hút hết mọi sự hấp dẫn ra khỏi nó. Các ban ngành lãnh đạo, các nhà giáo dục, các tác giả sách giáo khoa, các công ty xuất bản, và đáng buồn thay, cả hầu như mọi giáo viên toán nữa, chẳng ai biết toán học thực sự là gì hết. Phạm vi của vấn đề này lớn đến nỗi tôi không biết nên bắt đầu từ đâu nữa.

Người đăng: Nghĩ và viết vào lúc 01:49 | Nhãn: dịch thuật, giáo dục, toán học | 0 nhận xét | Gửi email bài đăng này BlogThis! Chia sẻ lên Twitter Chia sẻ lên Facebook |

Tiểu luận này của Paul Lockhard đề cập đến những vấn đề của môn Toán trong nhà trường, nhưng nếu đọc kĩ, ta sẽ thấy nó cũng đúng với hầu hết những môn học khác. Trong một cuộc trò chuyện, bạn tôi có thắc mắc là tại sao các giáo viên âm nhạc trong trường cấp 1 không bắt đầu bằng niềm ham thích tự nhiên của trẻ con với âm thanh, mà lại phải bắt đầu với khuôn nhạc cứng đờ, với những kí hiệu vô thanh mà trẻ con buộc phải nhớ; tại sao môn văn không thể bắt đầu bằng sự say mê đọc sách mà cứ phải là những luận điểm cứng nhắc cùng với nỗi sợ hãi các kỳ thi... Nó làm tôi nhớ đến một cuốn sách chị Ngô Thanh giới thiệu trên group, mở đầu bằng một câu nói của Foucalt

“Chắc chắn việc học có thể trở thành một hoạt động cực kỳ gợi cảm, cực kỳ khoái lạc của con người. Với tôi, việc một giáo viên không thể khiến học sinh nhận ra điều này, việc anh ta vô hình chung có thể khiến việc học trở nên khó chịu, chán ngắt, buồn tẻ và thiếu hấp dẫn đến thế, đấy quả thực là một kỳ tích.”

Bản thân tôi cho rằng nguyên nhân của cái "kỳ tích" đó một phần đến từ những hình dung sai lầm của nhiều người về nghề dạy học: một công việc ít phiêu lưu, ít va chạm, ít thay đổi và yên ổn một cách đáng thương. Ít va chạm, yên ổn dẫn đến sự thiếu khả năng phản tỉnh. Dưới góc nhìn này, tiểu luận của Paul Lockhard trở nên rất cần thiết. Tác giả buộc chúng ta phải đối mặt với việc giáo dục đang trở nên trống rỗng, với sự vô ích của những cuộc họp hành cải cách, những khẩu hiệu đổi mới... để sau cùng nhận thức lại về bản chất thực sự của dạy học. Toán học, cũng như văn học, âm nhạc hay hội họa, ngay từ đầu phải là một nghệ thuật khơi gợi cảm hứng sáng tạo.

Cám ơn bạn Nguyễn Tiến Đạt, một người rất trẻ, đã dịch bài tiểu luận nhiều suy tư này của Paul Lockhard bằng một văn phong lưu loát và gần gũi. 

***

Một nhạc công vừa choàng tỉnh dậy khỏi một cơn ác mộng kinh hoàng nhất. Trong giấc mơ, ông thấy mình mắc kẹt trong một thế giới nơi âm nhạc đã trở thành một phần bắt buộc của hệ thống giáo dục: “Chúng ta đang giúp các học sinh có thể cạnh tranh một cách tốt nhất, trong thế giới nơi âm nhạc đang ngày càng chiếm một vị trí lớn hơn trong cuộc sống con người”, họ nói. Các nhà giáo dục, các hệ thống trường học, và cả các chính phủ đều tham gia vào dự án quan trọng này. Các nghiên cứu được triển khai, những cuộc hội thảo được tổ chức, và rất nhiều quyết định được ban bố - tất cả, hoàn toàn không có lấy sự tham vấn hay đóng góp của bất cứ một nhạc công hay một nhạc sĩ đang hoạt động nào.

Người đăng: Nghĩ và viết vào lúc 21:40 | Nhãn: dịch thuật, giáo dục, toán học | 0 nhận xét | Gửi email bài đăng này BlogThis! Chia sẻ lên Twitter Chia sẻ lên Facebook |